ਪ੍ਰੋ. ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਸਤੰਬਰ 1920 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਰਾਕੇਟ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਨ ਜਿਸਦਾ ਜਨਮ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਤਰਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਖੋਜ ਦਾ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸੀਮਾ ਪਰਤਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਘੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ 1972 ਵਿੱਚ ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵਿਕਰਮ ਸਾਰਾਭਾਈ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ। ਉਹ ਪੁਲਾੜ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਰਹੇ। ਆਪਣੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਸਾਧਾਰਨ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।
ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੀਮਾ ਪਰਤ ਖੋਜ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਯਤਨ ਕੀਤੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਮਨ ਸਲਿਚਟਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਸੈਮੀਨਲ ਬਾਉਂਡਰੀ ਲੇਅਰ ਥਿਊਰੀ ਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਹ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸਨ। IISc ਵਿਖੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸੁਪਰਸੋਨਿਕ ਵਿੰਡ ਟਨਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਸਿੱਖਿਆ, ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਅਤੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਇਨਸੈਟ ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਹੈ, ਆਈਆਰਐਸ - ਭਾਰਤੀ ਰਿਮੋਟ ਸੈਂਸਿੰਗ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਅਤੇ ਪੋਲਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ (ਪੀਐਸਐਲਵੀ) ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਚਾਲਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ।
2002 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਪ੍ਰੋ. ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਪੁਲਾੜ ਕੇਂਦਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ, ਸ਼੍ਰੀਹਰਿਕੋਟਾ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਪੇਸਪੋਰਟ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਲਾਂਚ ਬੇਸ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ, ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ ਏਕੀਕਰਣ ਅਤੇ ਲਾਂਚ ਓਪਰੇਸ਼ਨ, ਟੈਲੀਮੈਟਰੀ, ਟਰੈਕਿੰਗ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਨੈਟਵਰਕ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਕੰਟਰੋਲ ਸੈਂਟਰ ਸਮੇਤ ਰੇਂਜ ਓਪਰੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ।
ਕੇਂਦਰ ਕੋਲ ਦੋ ਲਾਂਚ ਪੈਡ ਹਨ ਜਿੱਥੋਂ ਪੀਐਸਐਲਵੀ ਅਤੇ ਜੀਐਸਐਲਵੀ ਦੇ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਿੰਗ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੈਂਟਰ ਕੋਲ ਸਾਊਂਡਿੰਗ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਲਾਂਚ ਪੈਡ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਊਂਡਿੰਗ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਪੇਲੋਡਸ ਦੇ ਅਸੈਂਬਲੀ, ਏਕੀਕਰਣ ਅਤੇ ਲਾਂਚ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਲਾਂਚ ਬੇਸ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅੱਜ ਇਸ ਮਹਾਨ ਰਾਕੇਟ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਅਰਪਿਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
